Bugün eski dünyada hala neslini devam ettiren yalnız bir yaban atı türü vardır. Bu at Orta Asya Moğolistan’ın soğuk ve ıssız ovalarında yaşar. Asya yaban atı veya Prezevalski dendiği gibi Moğolistan yaban atı da denir. Altay dağlarının her iki yanında yaşar. Siyah kısa ve dik yeleleri ile, ağır ve iri başları, küçük kulakları, uzun kıllı kuyrukları ile evcil atlardan farklılık gösterirler.
Özellikleri
Asya Vahşi Atı, Moğol Vahşi Atı, Moğol Tarpan, Taki olarak da bilinir. Przewalski atı (Equus ferus przewalskii), son vahşi at türüdür. Diğer tüm atlar ya evcilleştirilmiş ya da daha önce evcilleştirilmiş atların soyundan gelmektedir.
Bazı otoriteler Przewalski atının modern cinslerin atası olduğuna kuvvetle inanıyor. Ancak bazı bilim insanları ise, evcil atlardaki 64kromozoma karşılık bu atın 66 kromozomu olması nedeniyle, evcilleştirilmiş atlardan başka bir türe ait olduğuna işaret ediyorlar. Dahası, Przewalski ve evcil atların çiftleşmesinden ortaya çıkan doğurgan melez atın 65 kromozomu bulunmaktadır. Ancak takip eden melezlemelerin 64 kromozoma sahip olduğu ve Przewalski’ye çok az benzediği belirlenmiştir (ALBN, 1989).
Przewalski atının cidago yüksekliği 127 – 135 cm arasındadır. Daha küçük, gürbüz bir yapıya, daha dik bir yeleye ve düşük bir kuyruğa sahip olmasına rağmen evcil atlara çok benzer. Baş nispeten kaba, büyük ve hafif koçbaştır. Bacaklar sağlam ve kuvvetlidir. En yaygın renkleri, kumlu ten, boz ve kızıl dorudur. Sırtta koyu renkli ester çizgisi vardır. Atların, omuz çizgileri, bacaklarında çizgiler (diz,incik ve tarsusda enine çizgiler), karın ve burunlarında daha açık renkler vardır.
Przewalski atlarının geleceğinden duyulan endişe, yetiştiricilerinin, nüfusu arttırma amaçlarını kolaylaştırmak ve aynı soyun birbiriyle çiftleştirilmesini azaltmak için, 1979’da uluslarası bir pedigree kitabı oluşturmalarına yol açtı. Bu tür, esaret altındaki vahşi hayvan türleri için bilgisayar tabanlı bilgi sistemi olan, Uluslararası Türler Envanter Sisteminde (International Species Inventory System) de yer aldı. Kuzey Amerika ve Rusya Federasyonu arasında damızlık değiş tokuşları yapıldı. Günümüzde güney Rusya’da Askania Nova’da en büyük Przewalski at sürüsü bulunmaktadır (Mason, 1996).
Günümüzde Amerika Birleşik Devletleri, Rusya Federasyonu, Ukrayna ve başka ülkelerdeki hayvanat bahçelerinde yaklaşık 300civarında Przewalski atı bulunmaktadır.
Ayırt Edici Özelllikleri
Bilinmiyor
Irkın Yatkın Olduğu Hastalıklar
- Bilinmiyor
Irkın Kan Hattı
- Bilinmiyor
Kullanım Alanı
- Vahşi
Mizaç
- Vahşi
Tahmini Yaşam Süresi
20 yıl
Tarihi
1985 – 1990 yıllarında yapılan araştırmalarda Przewalski atının doğada neslinin neredeyse tükenmekte olduğu görülmüştü. Hollanda’da kurulmuş olan Przewalski derneğinin Ukrayna,Askania Nova’daki yetiştirme korusunun çabalarıyla, 1992’de iki birleştirilmiş yetiştirme grubu Przewalski atlarını açık steplere sunma amacıyla, yeniden Moğolistan’a götürdüler.
Przewalski atı, adını da aldığı, Rus araştırmacıAlbay Nikolay Przhevalsky tarafından 1881′ de keşfedildi ve Rus bilginlerinden Polyakov, Grum – Grjimaylo ve İskoçyalı Yuart tarafından incelenmiş ve tanımlanmıştır. Przewalski Derneğinden gelen daha yeni bir bilgiye göre iki Avrupalı bu atı çok daha önce görmüştü. Büyük Petro tarafından Çin elçiliğine gönderilen İskoçyalı bir Doktor, ‘St. Petersburg’dan Pekin’e 1719-1723’ kitabında anılarını yazdı ve kitabın bir bölümünde tanımladığı at, Asya Vahşi Atının tam bir tanımını içeriyordu.
Daha da önce, Bavyeralı bir asilzade olan Hans Schiltberger, Türkler tarafından esir alınmış veTimurlenk’e satılmış, o da Schiltberger’i Egediadlı bir Moğol prensine vermişti. Schieltberger,Tiyenşan dağlarında yıllarını geçirmiş ve anılarını yazdığı ‘Kâfir Bölgelere Yolculuk’ adlı kitapta incelediği vahşi atları anlatmıştı. Kitabın 1427’de yazılan el yazması bir kopyası bugün Munich Stadtbibliotek (Belediye Kütüphanesi) te bulunmaktadır.
