Motaguensis Yetiştiriciliği
Orta Amerikadan Parachromis türüne ait büyük avcı cichlid balıkları genel olarak guapotes olarak bilinirler.Ailenin daha büyük türleri ( isimlendirirsek: parahcromis dovii ve p. managuensis) kesinlikle kuzenleri P. friedrichstahli, P. motaguensis, and P. loisellei ‘den daha etcildir. Tüm guapotes hobide bulunabilirler fakat değişen derecelerde. Ebeveyn P. motaguensis şüphesiz ki guapote ailesinin en renkli üyesidir ve hobiciler arasında tanınmayı hak eder. Avrupada bu türe verilen genel isim Red Tiger cichlid ( kırmızı kaplan cichlidi)dir ve rengini tamamen almış bir dişiyi gördüğünüzde neden olduğu açıkca belli olur.
Parachromis motaguensis hızlı akıntı olan devrilmiş ağaçlar ve kayaların olduğu alanları tercih eden bir akarsu canlısıdır. Werner (1990) doğal habitatında sıcaklığın 20-30 C derece arasında değişen sıcaklıklar rapor etti. Su durumları nispeten yumuşak fakat alkalindi. Besin menusu omurgasızları, canlıdoğuranları ve diğer küçük balıkları içerir .Thorichthys aureus, Amphilophus robertsoni, Archocentrus spilurus, Vieja maculicauda, ve Chuco microphthalmus sık sık yakınlığı bulunan diğer yerel çiklitlerdir. Habitatı Rio richuelo ve rio motagua nın Guatamaladaki kesişimleri ve Atlantik kıyılarında Hondurastaki Motagua ırmağının kollarını kapsar. Loisellei (1980) türün ayrıca El salvadorda pasifik kıyılarında da varlığını rapor etmiştir.
Çoğu büyük orta amerikan türü gibi, Parachromis motaguensis çetincevizdir ve aşırılıklardan uzak durulduğu sürece çoğu su koşuluna adapte olabilir. Nitrit döngüsündeki sapmalara karşı hassas olmamalarına rağmen, düzenli su değişimleri sağlıklarını ve büyüme oranlarını olumlu etkiler. Benim çiftim 200 litrelik standart bir tankta haftalık %50 su değişimi ile bakılmakta.
İlk olarak 3 tane damızlık altı mota edindim, bir erkek ve iki dişi. Bir çift yetişkin Archocentrus centrarchus ile birlikte dither olarak avusturya gökkuşağı balıklarının olduğu 200 litrelik bir tankta yerlerini aldılar. Bir ay sonra Archocentrus centrarchus yumurtladı ve sonunda erkek motaguensisin tanktan ihracına sebep olan bölgesel kavgalar patlak verdi.Şans bu ki akvaryumcumda almakta zaman kaybetmediğim bir tane daha vardı. Yeni erkek kendini kavgadan uzak tutmayı başararak 15 cm boyuna ulaştı.Pellets ( stick ) solucan ve küçük balıklardan ( yenilebilecek boyuttaki herşey tüketilirdi) oluşan bir beslenme düzeninde kendi türlerine ve Archocentrus centrarchus çiftine karşı kayda değer bir hoşnutsuzluk mevcuttu. Gökkuşağı balıkları sistematik olarak parçalanıp yeniliyordu ve sonunda Archocentrus centrarchus çifti başka bir tanka geçmek zorunda kaldı. Hatta büyük bir java
fern bile parçaladılar. Fakat Parachromis motaguensis çiftinin tüm bu kötü davranışları ( güzellikleri ve
nadirlikleri yüzünden) affedildi.
Tankın tek sahipleri olduktan kısa bir süre sonra erkek ve küçük dişi (10cm) bir ittifak kurarak büyük dişiye (12.5cm) zulümlerine başladılar. Bir ay süren yoğunlaşmış renkler, karşılıklı titremeler ve çiftin dışındaki dişiye zulümden sonra (ki daha sonra kendi iyiliği için tanktan çıkarıldı)her biri yaklaşık 2mm çapında neredeyse 500 yumurta bıraktılar. İlişkiye dair olan erkeğe karşı yüzgeç parlamaları ve ani dürtmeler fiziksel teması kısa kesti.Çene kilitleme nadirdi ve titremeler yumurta bırakmadan sadece bir veya iki gün önce baş gösterdi.
Yumurtalar 72 saat sonrasında çatladı ve 4 günde serbest yüzer hale geldiler. Yavrular yeni çatlamış karides yiyebiliyor.Bekci olarak ise ebeveynler yavrular serbest yüzer hale geldiklerinde hareket eden canlı herşeye karşı sert davranıyor. Çoğu bakıcılık yapan neotropical cichlid gibi çiftin dişisi yavruların başında dururken erkek sınırları devriye geziyor.
Eğer erkek 15 cm üzerinde ise bu süreçte tank temizliği tavsiye edilmez. Dev dişlerini göreve sokacaktır ve saldırılarının hızı ve yırtıcılığı inanılmaz boyuttadır. Ön cama çarpması çoğunlukla dişlerin dökülmesine sebebiyet verecektir fakat birkaç haftada yerlerine yenileri çıkacaktır. Yakınlardaki insan parmağı ve kollarına karşı sıklıkla saldırı olacaktır. Üremenin bu sansasyonel aşamasını görmek için akvaryum odama gelen ziyaretcilerin sayısı artar.
Böylesine yüksek seviyelerdeki agresiflik yavrular serbest yüzer hale geldikten sonra sadece bir veya iki hafta kadar devam eder. Bu süreçte tanktaki diğer balıkların yaşama şansı düşüktür. (veya sıfırdır)
İyi beslenmiş yetişkinler sıklıkla üreme göstereceği için diğer türler bunu tolere edemez. Uzun vadede en iyisi Parachromis motaguensis türünü tek bakmaktır.
1994ün başında erkeğim şuan 25 cm uzunlukta ve hala büyüyor ve dişi ise 15 cm. Çift ilk üremelerinden beri bir yıldır tankımın tek ev sahipleri saldıracakları hedef balık olmadığını gözardı edersek herhangi bir uyumsuzluk göstermiyorlar. Çifti bölmek gibi bir yönteme gitmem gerekmedi. Erkek büyüdükce çiftin daha büyük bir alana nakil olmaları olası. Bu türün en büyük rapor edilmiş üyeleri 30 cm. Her bir yeni yumurtlamada yumurta sayısı artıyor ve şuan 2000 civarına yaklaşıyor. Yavrular diğer guapote türlerinin yavrularına göre daha yavaş büyüyor. Ayda 8-10 su değişmine karşın 5 cm boyuna ulaşmaları 5 ay sürüyor. Daha büyük tanklardadaha sık su değişimleri ile büyüme oranı yükseltilebilir.
Yavruları beslemenin ilk 2 haftası erkek nedeni ile zor. Yeni çatlamış karideslerin bırakılacağı damlalık gibi aletler erkek tarafından saldırılıp yemin yavruların ulaşamayacagı yerlere gitmesine sebep oluyor. Düzgün beslemek için yavruların kendi tankları olması gerek. Erkek Parachromis motaguensis 1 yılda 12.5 cm boyuna ulaşabiliyor ve bundan bir 6 ay daha sonra üreme yetişkinliğine erişiyor. Yavrular diğer cichlosama türlerinin yavrularına göre canlı yemden hazır yeme dönmeye daha dirençli. Tubifex ve canlı karides her nasılsa ısrarla kabul görüyor. Yetişkinlerin renklenmelerine ilişkin ilk işaretler 5 aylıkken başlar ve bu aynı zamanda agresyon ve yamyalık sebebiyle yavru sayısının 100 e kadar ineceğine de işarettir.
Genelde yavrularının yetiştirmesi kolay olmasa da, neotropical cichlid severler bu güzel türün yavru veren bir çiftine sahip olmakta istekli.Göz alıcı renklerine rağmen Parachromis motaguensis inanılmaz bir şekilde hobide nadir bulunur bir t ür. Bu tür diğer guapote türlerinden daha zor olmadığından P.Motaguensis Neotropical severler arasında popülerliğini arttıracaktır.
Dipnot: Sudaki ani ısı değişikliğinden kaynaklanmış olacabilecek bir sebepten erkeğin agresifliğinin kontrol edilememesine sebep oldu ki tankın köşesinde neredeyse haraket edemeyecek haldeki pulları kazınmış dişi ile karşılaştım. Ayırma ve tedavinin faydası olmadı ve birkaç gün sorasında öldü.Bunun gibi olaylar böyle türlerde olağan. 2 yıl süren sakin birlikteliklerine şaşırdım. Bu çift ile bir asır beraber olmak isterdim. Büyük türlerde garanti olması için ayırma tekniği standart teknik olarak kullanılmalıdır.
Referanslar
1. Loiselle, P. V. 1980. “Giant predatory cichlids: the true guapotes.” FAMA 3(8):39-47.
2. Werner, U. 1990. “Der prachtigste aller guapotes: die rote tigerbuntbarsch ‘Cichlasoma’ motaguensis.”
TI International 100:5-7.
http://www.cichlid-forum.com/articles/p_motaguensis.php
Yazar: Vinny Kutty
Çeviri: Ümit Altunyurt
