Mayan, ülkemizde de tanınan, genelde red terror ile karıştırılan orta amerikan cichlid ailesine bağlı bir balıktır. Doğal yaşam alanı Meksika ve çevresidir. Mexican mojarran adıyla da tanınır. Rengi kahverengiden kırmızıya döner. Gözünün arkasından başlayıp kuyruğuna kadar uzanan 8 bantı vardır. Doğada yetişkin balıklarda kırmızı renk, akvaryumda beslenen mayanlara göre çok daha canlıdır.
İlk olarak, 1862de Meksika’da tanımlanmıştır.
Amerika Birleşik Devletlerinde popüler bir akvaryum balığıdır.
Aynı zamanda spor balıkçılığında da tercih edilen bir türdür.
Soyu tehlike altında olan bir tür değildir.
10 yıl yaşayabilir. Tanımlanmış en büyük mayan 39.5 cm, 1 kilo 130 gramdır. Ortalama boyu 25-30 cmdir. Doğada diğer balıklar, böcekler, larvalar, küçük canlılarla beslenir. Diyetinde yosun ve bitkiler de olabilir.
Yaşam alanı:
Meksikadan Nikaragua’ya kadar geniş bir yelpazede görülür. Buna karşın; göçe meyilli değildir. Kendi bölgesinden ayrılmaktan hoşlanmaz. Oldukça dayanıklı, inatçı bir balıktır. Oksijen oranının çok az olduğu su birikintilerinden. 16 dereceye kadar düşük sıcaklıktaki akarsu ve göllerde görülebilir. 28-33 derece sıcaklık ideal değerleridir. Ph değeri 6-8 tür için uygundur.
Yaşam alanı kırmızı ile belirtilmiş;
Cinsiyet Ayrımı:
Erkek dişi arasında renk bakımından fark yoktur. Yetişkin balıklarda erkek daha büyük, dişi nispeten küçüktür. Özellikle çiftleşme zamanı; erkeklerde kırmızı renk baskınlaşırken, dişide yeşil renk görülür. Tüpçük kontrolü ile cinsiyet ayrımı yapılması daha yerinde olur.
Akvaryum Ortamı:
Tek bir mayan için akvaryum en az 150 litre olmalıdır. Türe özgü büyük ve filtrasyonu güçlü akvaryumlar tercih edilmelidir. Karma akvaryumlarda beslenecekse, her balığa yeterli alan kalacak şekilde büyük tanklarda bakılmalıdır. Amphilophus türleri ile; yani midas, red devil ve kendinden daha büyük synspilum, black belt ile bakılabilir. Yabancı kaynaklarda jaguar, dovii gibi türlerle bakılmaması; birbirlerini tehdit gördükleri yazılmış. Türlerin zarar görmemesi adına bü türler özellikle belirtilmiş.
Üreme:
Doğal ortamında, Meksika’da yılın 9 ayı çiftleştikleri görülür. Özellikle Haziran Eylül arasındaki yağmur sezonunda çiftleşirler. Bu dönemde su sıcaklığı 24 derece civarındadır. Üreme zamanı oldukça agresifleşen mayan, çift olarak bakılmalıdır. Sadece diğer birçok amerikan cichlidde olduğu gibi hedef balıklar ( dither ) tanka eklenip, agresiflik azaltılabilir, çift arasındaki bağ güçlendirilebilir. Tehdit algılanan hedef balıklar, yavruların daha sıkı korunmasına da yardımcı olacaktır. 100 ile 500 arası yavru verebilir. Ebeveynler tehlike anında yavruları ağızlarında sağa sola taşıyabilirler. Yeni doğanlara yumurta sarısı ve uygun yemler verilir. Daha sonra artemia, karides ile beslenir. 1 aylıktan daha uzun bir süre anne baba yavruları koruyup, gözetecektir. Daha sonra yavrular uygun bir akvaryuma alınmalıdır. Doğada yuvadan ayrılan balıklar, akvaryum ortamında bir yere gidemeyeceği için tekrar çiftleşmek isteyen anne babaya önce yük, sonra da büyük olasılıkla yem olacaktır.
Aşağıdaki kaynaklardan bilgiler derlenerek, deneyim ve gözlem sonuçları gözönüne alınıp tarafımdan yorumlanmıştır.
Kaynaklar:
Alfaro bates Cichlasoma uropthalmus
Trophical fish 1993 hobbyist magazine 41-5 80-82
cichlidae.com
wikipedia
Florida museum of naturel history internet site
aquafish.net
Derleyen ve Çeviren: Gürkan Özkan
