Pullu Sazan

• L: Cyprinus carpio
• İ: Common carp
• A: Carpfen
• F: Carpe

Sazan balığı (Cyprinus carpio), sazangiller (Cyprinidae) familyasına adını veren tatlısu balığıdır. Göl ve yavaş akan derelerde bulunur. Uzun gövdeli, solucan, böcek larvaları ve bitkilerle beslenen bir dip balığıdır. 1,5 metre boyunda, 35 kg ağırlıkta olanları vardır. Ömrü 40-50 yıla kadar varabilir. Türkiye’nin Akdeniz ve Güneydoğu bölgesi haricinde her yerinde bulunur. Ancak, Akdeniz Bölgesinin en önemli akarsularından olan Göksu Irmağı’nda bol miktarda sazan yaşamakta ve ağırlıkları 10-12 kilograma ulaşabilmektedir.

Anayurdu Asya’dır. 12. yüzyıldan sonra, Avrupa ve Amerika’nın tatlı sularında üretilmiştir. Suni balıkçılıkta önemli yer tutar. Göl ve yavaş akan derelerin dip sularında yaşar. Solucan, böcek larvaları ve bitkilerle beslenir. Çoğunlukla boyları 1 metreden fazla olur. Ağırlığı 25 kg’dan fazla olanları da vardır. Her ısıdaki suya uyum sağlar. 3-30 °C arasındaki sularda rastlanır. Aşırı soğuklarda toplu halde çamura gömülerek kış uykusuna yatarlar. Kışın ölmeden donabilirler. Su akıntısına karşı yüzebilirler. Kuyruğunu çeneleri arasına sıkıştırır, bıraktığında zemberek gibi boşanarak 3-5 metre sıçrayarak çağlayanları aşabilirler.

Pullu ve pulsuz birçok çeşidi vardır. Pullu türleri iri pulludur. Renk ve biçimleri yaşadıkları ortama göre değişir. Genellikle sırtı koyu yeşil, yanları ve karın altı yeşilimtırak kahverengidir. Küçük ağızlı kalın ve oynak dudaklıdır. Üst çenelerinden dört bıyık sarkar. Ağız dişleri yoktur. Yutak (farinks) dişleriyle besinlerini öğütürler. Bıyıkları dokunma organı olarak görev yapar.

Dipleri karıştırır, suyu bulandırırlar. Çevik ve hareketli balıklardır. Sürüyle dolaşırlar. Eti fazla kılçıklıdır. İrileri iyi pişirildiğinde eti beğenilir. Sazanların 100 yıl kadar yaşadığı söylenirse de, ömürleri normal olarak 40-50 yıl kadardır. Balıkçılar bunları harekete geçirmek için gürültülü sesler çıkarırlar. Ağla bol miktarda avlanırlar. Durusu gölünde 30 kg gelenleri vardır.

AV YASAĞI

Adana, Antalya, Aydın, Denizli, Gaziantep, Hatay, İzmir, Kilis, Manisa, Mersin, Muğla ve Osmaniye il sınırları içerisinde kalan bütün sularda 1 Mart – 1 Haziran tarihleri arasında,  Afyon, Aksaray, Amasya, Ankara, Balıkesir, Bartın, Bilecik, Bolu, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çankırı, Çorum, Düzce, Edirne, Eskişehir, Isparta, İstanbul, Karabük, Karaman, Kastamonu, Kırıkkale, Kırklareli, Kırşehir, Kocaeli, Konya, Kütahya, Nevşehir, Niğde, Sakarya, Tekirdağ, Uşak, Yalova ve Zonguldak il sınırları içerisinde kalan bütün sularda 15 Mart – 15 Haziran tarihleri arasında, Adıyaman, Artvin, Batman, Bingöl, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Giresun, Gümüşhane, Kahramanmaraş, Kayseri, Malatya, Mardin, Ordu, Rize, Samsun, Siirt, Sinop,  Sivas, Şanlıurfa, Şırnak, Tokat, Trabzon, Tunceli ve Yozgat il sınırları içerisinde kalan bütün sularda 1 Nisan – 1 Temmuz tarihleri arasında, Ağrı, Ardahan, Bayburt, Bitlis, Erzurum, Hakkâri, Iğdır, Kars, Muş, Van il sınırları içerisinde kalan bütün sularda 15 Mayıs – 15 Ağustos tarihleri arasında, sazangillerin avcılığı yasaktır.

Minimum Avlanma Boyu: 40 cm

 ÜREME DÖNEMİ

Eşeysel olgunluğa ulaşma yaşı erkeklerde 3 – 4 yaş, dişilerde ise 4 – 5 yaştır. Üreme zamanı su sıcaklığına bağımlı olarak Nisan – Temmuz arasındadır.

TÜKETİM ŞEKLİ

Sazanın eti beyaz ve lezzetlidir. İç sularımızdaki ekonomik yönden değerli balıklardan biridir.