Friesian Atları

Friesian Atları

Hollanda’nın en büyük gurur kaynağı olan Friesian Atları ülkenin tek Safkan at cinsidir. Friesian atı, Avrupa’nın kuzeybatısında bulunan Hollanda krallığının 12 eyaletinden biri olan Friesland’ dan çıkmıştır. Friesian atları her zaman siyahtır. Vücuttaki veya bacaklardaki hiçbir beyaz işaret kabul edilemez. Hiçbir durumda Friesian atının kuyruğunun ve yelesinin kesilmesi hoş karşılanmaz.

Özellikleri

Friesian atı, “Equus robustus” dan kalmadır. 16 – 17. Yüzyıllar boyunca belki daha da önce, Arap kanı, özellikle İspanya’da ki Endülüs atlarına doğru tanınmıştır. Friesian atı, safkan İngiliz atının etkilerinden bağımsız tutulmuştur. Son 2 yüzyıl boyunca safkan olarak üretilmiştir.

Atın, simsiyah rengi, uzun dalgalı yelesi ve kalın kuyruğu ile çok uzaklardan bile tanınabilecek bir görünümü vardır. Sevecen ve cana yakındırlar. Bu nedenle Friesian atları ile çalışmak ve yakın temas kurabilmek çok kolaydır. Bu atlar atlı spor dallarının birçoğunda kullanılmaktadırlar. Özellikle kendisini gösterdiği en önemli spor dalı dresajdır. Çalışkanlık, güçlü bir hafıza ve merak bu atlarda öğretilen her şeyi çabuk algılaması bu atlarda mükemmel sonuç alınmasını sağlamaktadır.

Boyun kıvrımı ve yüksek tırıs yürüyüşleri bu atların en önemli özelliklerinden biridir. 17. yüzyılda binicilik okullarında haut ecole çalışma sistemlerini genellikle Friesian ve İspanyol atları ile yapmaktaydılar. Bu sisteme göre tırıs yürüyüşü en kolay bu atlarla yapılmaktadır. Bu dönemde araba koşumunda da kullanılmaya başlayan Friesian atları, 18. Ve 19.yüzyılda Avrupa daha az kullanılmaya başlanmıştır. Büyük olasılıkla Fransız İhtilali sonrası soylu sınıfın ayrıcalığının kaldırılması ile gelişen olaylar nedeniyle bu atların kullanımı azalmıştır.

Oldenburg, Norfolk, Amerikan koşu atları v.b.gibi ırkların ıslahında kullanılan Friesian atları oldukça yüksek atlardır. Cidago yükseklikleri 158 – 165 cm ve üzerinde bulunmaktadır. Güçlü görünümlü, uzun bacaklı, geniş gövdeli, sırtı uzun, büyük kafalı, çok güzel bir boyun kıvrımı bulunan bur ırkın uzun kulakları vardır. En büyük özelliklerinden biri de toynaklarının üzerinde, kuyruk ve yelesinde uzun ve kalın tüylerinin bulunmasıdır. Friesian atlarının iki tipi vardır. İlki daha ağır ve iri yapılı olan Barok tipi olup diğeri ise daha popüler olan Spor tipidir.

TÜRÜN TARİHÇESİ ve ORİJİNİ:Friesian atı, Avrupa’nın kuzeybatısında bulunan Hollanda krallığının 12 eyaletinden biri olan Friesland’ dan çıkmıştır. Friesland kuzey denizi kıyılarında , M.Ö. 500 yıllarına dayanan oldukça eski bir ülkedir. Buradaki insanlar; ticaret, denizcilik, çiftçilik ve at yetiştiriciliği ile yaşamlarını geçiriyorlardı.

Friesian atı , ” Equus robustus” dan kalmadır. 16 – 17. yüzyıllar boyunca belki daha da önce , Arap kanı , özellikle İspanyadaki Andolusian atlarına doğru tanınmıştır. Sıcaklığından dolayı , Sıcakkanlı düşünülmüştür. Friesian atı, safkan İngiliz atının etkilerinden bağımsız tutulmuştur. Son 2 yüzyıl boyunca safkan olarak üretilmiştir. Friesianlılar için at üretmek ve yetiştirmek çok önemlidir. Reform dan önce Friesland’ daki manastırlarda bulunan rahipler bir çok at üretmişlerdi. Yüzyıllar boyunca Fresian hükümeti kaliteli üretimi koruyucu düzenlemeler yapmıştı. Şimdi ise 1939 Dutch at kanunu , haracılık ve yetiştiricilik için kurallar koymuştur. Geçmişten kalma kayıtlardan öğrendiğimize göre , eski dönemlerde de Friesian atları pek çok ülkede bilinmekteydi. 1251 yılından kalma bilgiler ve bu atların övüldüğü kitaplar mevcuttur.

Dönemin zırhlı şövalyeleri bu atları oldukça tutkulu , savaşlarda ağır yükler taşıyacak kadar güçlü ve hızlı manevralar yapabilen hayvanlar olarak görmüşlerdir. Daha sonraları bu atın çevikliği ve esnekliği , 15 – 16. yüzyıl boyunca Paris ve İspanya daki binicilik okullarında kullanılmasını sağladı. Ayrıca güzel görünümleri ve güçlü yapıları nedeniyle de Avrupa’nın tamamında , kraliyet mahkemeleri bu atları at arabalarında kullandılar. Muhteşem süratiyle , Friesian atı Hollanda’da kısa mesafe yarışlarında kullanılmış ve kazananlar altın, gümüş kamçılarla ödüllendirilmişti. Günümüzde Friesland’ da hala araba yarışları görülür. Bu özel arabalara ” sjeen” adı verilir.

Bu 2 tekerlekli arabalar 1 veya 2 at tarafından çekilir, 1880 lerden kalma geleneksel kostümlerle bir leydi ve centilmen oturur. Sjees ; sürücünün solda oturduğu ve leydi’ nin sağ tarafta bulunduğu ( onur ve itibar tarafı ) az bulunan arabalardandır. 4’lü arabalar yaygındır. Bu geniş ve nadir koşumların gösteri amaçlı kullanımı popüler olmaktadır. Friesian halkı , siyah atlarının koşumdaki doğal kabiliyetleriyle büyük gurur duyarlar. Anthony Dent , ( atlarla ilgili İngiliz araştırmacı ve yazar ) Friesian atının eski İngiliz yağız atı ve pony’ sinin karışımından meydana geldiği görüşündedir. Dent ; Friesian atına oldukça benzeyen Norveç Dol’ unun Friesland’ dan çalınarak veya ticaret yoluyla oraya gittiğini ileri sürer.Hollandalılar , 1609’da Amerika da keşfettikleri bölgede ” New Amsterdam” ı kurdular ve buraya Friesian atlarını da getirdiler. Bu atları yeni topraklarda yetiştirmeye devam ettiler. Ancak 1664’de burayı İngilizlere bırakmak zorunda kaldılar ve bu bölgenin adı ” New York” olarak değiştirildi. Jeanne Mellin’in “Morgan atı” (1961) ve “Morgan atı el kitabı” (1973) isimli kitaplarında bu ünlü Amerikan atının Friesian atından kalma olasılığından bahsetmektedir. Sürat yapabilme yeteneği , gür yeleler , uzun ve gür kuyruk ve ayaklardaki tüyler bir belirti olabilmektedir. Bu tür kuzey Amerika’da melezleştirmeyle bağlantılı olarak tamamen kaybolmuştur. 1974′ e kadar Ohio eyaleti bu atın Kuzey Amerika’ya yeniden tanıtımını engellemiştir. 1983 den günümüze Amerika daki Friesian popülaritesi , ulusal bir kurum ve ulusal bir showu desteklemeye yetecek kadar büyümüştür.Friesian atları ; Almanya, İskoçya ve Güney Afrika’ya ithal edilmiştir. Güney Afrika’ya ithal edilenler , burada “Flemish” denilen çok önceleri Belçika dan getirilmiş olan bir türün geliştirilmesini sağladı.

TÜRÜN ÖZELLİKLERİ: Friesian atları her zaman siyahtır. Vücuttaki veya bacaklardaki hiçbir beyaz işaret kabul edilemez. Uzun , kalın , akıcı yeleleri ve kuyruğu ile etkili ayak tüyleri vardır. Hiçbir durumda Friesian atının kuyruğunun ve yelesinin kesilmesi hoş karşılanmaz. Friesian atı başını en yukarıda tutar ve yukarıdaki boynu ile gurur duyar.

Canlı , ahenkli yürüyüşleri doğaldır. Vücut güçlü ve eğimli bir omuzla derinleşir. Tescilli Friesian aygırları en az 153cm. uzunluğunda , kısraklar da en az 143cm. uzunluğunda olmalıdır